Хүүхдийн сэтгэл гэдэг цагаан цаас. Тэр цаасан дээр сайныг зурах, мууг бүтээх эсэх нь томчуудын хийх үйлдлээс шалтгаална. Томчууд мууг сэтгэж, бүхнийг сөргөөр харж, үг үйлдлээрээ үлгэр дууриа үзүүлдэг. Тэгсэн хэрнээ хүүхдүүд та нар сайн хүн болох ёстой гэдэг нь амьдралаас хэтэрхий хол сонсогддог. Бага насны хүүхдийн сэтгэлд үлдсэн шарх насан туршид нь сэтгэлд үлддэг. Сэтгэлд нь үлдэх тэр муухайг томчууд л хийнэ, сэтгэнэ, зааж өгнө. Сүүлийн үед одоогийн хүүхэд, залуус хэцүү болсон гэж ирээд л шүүмжлэх болсон. Шүүмжлэл дунд нь зүй бус үйлдэл гаргасан багш, хүмүүжлийн доголдолтой гэх тодотголтой охины үйлдэл хамгийн сүүлийн жишээ учраас эхэнд л яригдах байх. Хүүхдээ зодсон багш, үеийнхээ залуусын толгой дээр кофе асгасан охиныг өмөөрөх гэсэнгүй. Өмөөрөх ч шалтгаан ч байхгүй. Хүнлэг талаас нь харвал хоёрхон жилийн дараа тэтгэвэртээ гаргах багшийг ажлаас нь халахгүй, кофе асгасан охинд өөр төрлийн шийтгэл оногдуулах боломж байсан уу гэвэл байсан. Нийгмээрээ хоёр хуваагдаад илэрсэн цөөхөн жишээн дээр үг хаялцаж, хэлж буй үг хийж буй үйлдлээрээ залууст мууг зааж өгсөөр л байна. Зурагтын шууд нэвтрүүлэг, цахим хуудсаар хүчирхийлэл дарамт сэдвээр иргэдээс санал авахад хэдэн ч эцэг эх залгаж миний хүүхдийг ингэж гадуурхаж, тэгэж ялгаварласан. Нийгмийн орчин дахь дарамт шахалтаас болж сургуулиас гарсан. Одоо болтол сэтгэл өвддөг гэж ярив тоогоо алдсан.Сургууль, албан байгууллагуудад хэдэн ч нийгмийн ажилтан, хэдэн ч сэтгэлзүйч нэмлээ гээд нийгмийн тогтолцоо өөрчлөгдөхгүй, томчуудын харилцаа хандлага, ёс зүй, ур чадвар дээшлэхгүй бол ямарч ажил хийгээд үр дүн гарахгүй гарсан ч асар их цаг хугацаа шаардагдана. Үнэндээ бол нийгмийн сэтгэлзүй, орчин нөхцөл, улс төрийн ертөнц сүүлийн хэдхэн жилд улам бүр бохир болоод удсан. Хэрээс хэтэрсэн улстөржилт, намжиж талцсан мэдэмхийрэл, хүчирхийлэл, дарамт, төр улс, түмэн олон, албан байгууллага, айл өрхийн амьдрал руу аль хэдийн орсон. Улстөрчид бол санаатайгаар үймүүлж, шалтаг олж нийгмийн сэтгэлзүйг бохирдуулдаг. Тэр бохир технологитоо айл өрх, хүүхдүүдийг хүртэл ашигладаг ядарсан хүмүүс. Улс төрийн тэр бохир ертөнцөөс төрийн болоод хувийн хэвшлийн байгууллагын удирдлагууд нь томилогдож байгаа цагт нийгэм өөрчлөгдөж, улс орон хурдацтай хөгжихгүй. Иргэдээс сонгогдсон нэртэй л болохоос үнэндээ бол бохир мөнгөний сонгууль болдог. Сонгогчид нь сонголтоо зөв хийхэд хэцүү. Нам тойрсон хэдэн хүмүүстээ л хэвлэсэн сонин, хэдэн цаасаа тараахаас ажил амьдралын төлөө зүтгэж яваа ард түмэнд өөрсдийгөө танилцуулж чадахгүй байсаар 14 хоногтоо л хагас дутуу харагдсан болоод өнгөрдөг. Мөнгөөр гарсан хүмүүс мэдээж Хөгжлийн банкийг хувааж идсэн нөхдүүд шиг танил тал арын хаалгаар ажлаа амжуулж ард иргэдийг дарамтална. Болохгүй бол айл өрх, албан байгууллагаар нь ажлыг нь хааж боож, хардаж сэрддэг. Арай эрүүл сэтгэсэн нэгнийг Тайланд, Ирланд, Солонгос, Хятад гэж үе удмаар нь доромжилно. Тэдэнд хүнлэг ёс хүн чанар байхгүй. Харин тэр хүний мөсгүй намаар түрий барьсан нөхдүүдийг удирдлагууд нь мөнгө харж, өмөөрч дэмжиж, хариуцлага тооцож чадахгүй байгаагаас муу бүхэн нэмэгдэж, сайн бүхэн хаалттай хэвээр байна. Хүчирхийлэл дарамтыг нэг багш, нэг оюутан, нэг сурагчийг шүүмжлээд шийдэхгүй. Томчууд нь эхлээд өөрсдөө хүмүүжилтэй боловсролтой, ёс зүйтэй, хүн чанартай болчих. Төр нь түмэн олноо гэсэн сэтгэлтэй, байгууллага удирдаж буй дарга нар нь эв нэгдлийг эрхэмлэдэг, хамт олныхоо уур амьсгалыг эвддэггүй, хууль ёсыг сахидаг, айл гэрийн ноён нуруу аав ээжүүд нь архи дарс уудаггүй, элдэв ааш авир гаргадаггүй байж чадвал ууртай багш нарын тоо цөөрч, аав ээжүүд ажлын орчны дарамтаа гэртээ чирч ирэхгүй байх боломж бүрдэнэ. Нийгэм,эдийн засаг, улс төрийн орчны дарамт шахалтыг багасгаж байж иргэд нь тайван, эх орон нь хөгжин цэцэглэнэ. Хүнийг, гэр бүлийг, хамт олныг чичлэхээс илүү хүчирхийлэл дарамт үүсгээд буй хиймлээр үүсгэсэн луйврын тогтолцоогоо шинэчилчих.